Chính phủ đã chính thức ban hành Nghị định 93/2021/NĐ-CP thay thế cho Nghị định 64/2008/NĐ-CP với những quy định chặt chẽ hơn về hoạt động từ thiện của cá nhân. Trong đó phải kể đến những quy định mới về điều kiện kêu gọi từ thiện của cá nhân.

Theo Bộ Tài chính, những quy định mới tại Nghị định 93/2021/NĐ-CP nhằm đảm bảo vận động, tiếp nhận, phân phối các nguồn đóng góp tự nguyện hiệu quả, kịp thời; khuyến khích, tôn vinh và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân phát huy tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái, nhanh chóng hỗ trợ nhằm ổn định cuộc sống, khôi phục và phát triển sản xuất, sinh hoạt của người dân. Đồng thời, quy định việc vận động, tiếp nhận và phân phối, đảm bảo công khai, minh bạch.

Đồng thời, cá nhân đứng ra kêu gọi từ thiện phải đáp ứng những điều kiện sau: 

(i) Có đủ năng lực hành vi dân sự: Nghị định 93/2021/NĐ-CP chính thức ghi nhận quyền được vận động quyên góp từ thiện của cá nhân. Cụ thể, điểm h khoản 1 Điều 2 Nghị định này quy định cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự tham gia vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo. Quy định này đã khắc phục hạn chế của Nghị định 64/2008/NĐ-CP vốn chỉ ghi nhận quyền vận động quyên góp từ thiện của các tổ chức như Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ Việt Nam.

(ii) Phải cam kết thời gian giải ngân từ thiện: Theo khoản 1 Điều 17 của Nghị định 93/2021/NĐ-CP, khi vận động, tiếp nhận tiền, hiện vật từ thiện, cá nhân phải thông báo trên các phương tiện thông tin truyền thông về mục đích, phạm vi, phương thức, hình thức vận động, tài khoản tiếp nhận (đối với tiền) và địa điểm tiếp nhận (đối với hiện vật) và thời gian cam kết phân phối. Quy định yêu cầu người vận động từ thiện phải cam kết thời gian phân phối tiền, hiện vật quyên góp chính là nhằm hạn chế tình trạng “chậm giải ngân” từ thiện, thiên tai đã qua nhiều tháng mà tiền vẫn chưa đến tay người dân vốn xôn xao trên mặt báo thời gian vừa qua.

(iii) Phải thông báo với UBND cấp xã nơi cư trú: Thêm một yêu cầu với cá nhân vận động từ thiện được quy định tại khoản 1 Điều 17 Nghị định 93/2021/NĐ-CP là cá nhân phải gửi văn bản đến UBND cấp xã nơi cư trú theo mẫu Thông báo ban hành kèm theo Nghị định này. UBND cấp xã có trách nhiệm theo dõi và cung cấp thông tin cho các nhà hảo tâm và cơ quan có thẩm quyền để phục vụ công tác kiểm tra, giám sát. 

(iv) Phải mở tài khoản riêng để tiếp nhận tiền từ thiện: Đây là một yêu cầu quan trọng đối với cá nhân kêu gọi từ thiện. Theo khoản 2 Điều 17 Nghị định 93/2021/NĐ-CP, cá nhân phải mở tài khoản riêng tại ngân hàng thương mại theo từng cuộc vận động để tiếp nhận, quản lý toàn bộ tiền đóng góp tự nguyện. Đồng thời, phải có biên nhận các khoản quyên góp nếu các nhà hảo tâm có yêu cầu. Đặc biệt, sau khi kết thúc thời gian tiếp nhận quyên góp đã cam kết, không được phép tiếp nhận thêm tiền ủng hộ và phải thông báo đến ngân hàng nơi mở tài khoản về việc dừng tiếp nhận tiền ủng hộ.

(v) Phải thông báo với chính quyền nơi đến từ thiện: Khoản 1 Điều 18 Nghị định 93/2021/NĐ-CP yêu cầu cá nhân vận động từ thiện đều phải thông báo đến UBND nơi tiếp nhận để phối hợp xác định phạm vi, đối tượng, mức, thời gian hỗ trợ và thực hiện phân phối, sử dụng theo đúng cam kết, kể với các khoản đóng góp có điều kiện, địa chỉ cụ thể. Như vậy, mọi hoạt động từ thiện không thông qua chính quyền địa phương đều được coi là vi phạm quy định tại Nghị định này.

(vi) Phải ghi chép đầy đủ thông tin về việc phân phối tiền từ thiện: Đây là yêu cầu được nêu tại khoản 3 Điều 19 Nghị định 93/2021/NĐ-CP. Cụ thể, cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ… và công khai trên phương tiện truyền thông. Đồng thời, phải gửi kết quả bằng văn bản cho UBND cấp xã nơi cư trú để niêm yết công khai tại trụ sở ủy ban trong vòng 30 ngày.

Ngoài ra, cá nhân còn phải cung cấp thông tin theo yêu cầu của các cơ quan chức năng có thẩm quyền theo quy định của pháp luật để đảm bảo sự minh bạch, đúng quy trình.